BASINA VE KAMUOYUNA
21.02.2021
Etnik ve ulus düzeyinde toplulukların bütün ilişki ve etkinliklerinde kullandıkları ve anlaştıkları dil, o topluluğun anadilidir. Daha geniş bir tanımla, bir insanın hiçbir eğitime tabi tutulmaksızın ailesi, çevresi ve toplumu aracılığı ile öğrendiği dil, anadili olarak tanımlanmaktadır. Anadil; iletişimin ve temel eğitimin en önemli ögesi olması itibariyle hayati derecededir.
BM Çocuk Hakları Sözleşmesinde de açıkça belirtildiği gibi bireylerin anadilinde eğitim alması en temel insan haklarından biri olmakla birlikte, bireylerin anadilinde eğitim görmesinin engellenmesi de insan hakkı ihlallerinden birisi olarak kabul edilmektedir.
21 Şubat, Birleşmiş Milletler’in, Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü olan UNESCO tarafından 17 Kasım 1999’da “Uluslararası Anadil Günü” olarak kabul edilmiş ve alınan bu karar sonucu 21 Şubat, 2000 yılından itibaren tüm dünyada ve ülkemizde Dünya Anadil günü olarak kutlanmaktadır.
Anadil Günü etkinlikleri kapsamında, kültürel çeşitlilik ve çok dillilik desteklenmiş ve bilhassa yok olma tehlikesi altında olan dillerin korunması yönünde çalışmalar yapılmıştır.
UNESCO’nun “If you don’t understand, how can you learn?” (anlamazsanız nasıl öğrenebilirsiniz?) başlıklı raporuna göre dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ı anadilinde eğitim görmemektedir.
Mezopotamya ve Anadolu toprakları, çok dilliliğin ve çok kültürlülüğün güzel örneklerinden biridir. Ancak ne yazık ki; bölge dillerinin yaşatılması ve bilimsel temelde anadilinde eğitimin yapılması gereken yerde, başta Kürtçe olmak üzere birçok dildeki anadilde eğitim talepleri, tek’çi siyasi yaklaşımlar sonucu engellenmiş ve çözüm sağlanamamıştır.
Demokratik hukuk devletlerinden beklenen davranış, halkın meşru taleplerini karşılamak ve bunu yasal güvenceye bağlamaktır. Bu bağlamda milyonlarca çocuğun anadilini kullanamadığını ve anadilinde eğitim göremediği için akranlarıyla eşit bir süreçten geçmediği görülmektedir.
Bilimsel ve demokratik eğitimin ayrılmaz bir parçası olan farklı anadiller üzerindeki sınırlamalara son verilerek, her bireyin anadilini öğrenmesi ve anadilinde eğitim almasının önündeki bütün yasal ve fiili engellerin kaldırılması gerekir.
Bu vesile ile farklı anadil ve kültürlerin özgürce yaşaması ve gelişmesinin önündeki bütün engellerin kaldırılması gerektiğini belirterek, tüm Dünya halklarının 21 Şubat Dünya Anadil Günü’nü kutluyoruz.

Batman Barosu Av. Sedat Özevin İnsan Hakları Merkezi